‘Het verpakkingsvak heeft een zwaardere lading gekregen’

Een kwart eeuw geleden besloot een groepje verpakkingskundigen de Vereniging Nederlandse Verpakkingskundigen (VNV) op te richten. Meer waardering en erkenning voor het vak en netwerken waren de doelen. Dit jaar viert de vereniging haar jubileum op 15 mei tijdens de Foodtech in Rosmalen. Leden van het eerste uur blikken terug op de beginperiode van de VNV, die inmiddels ruim 180 leden heeft.

‘We hadden bij tijdens oprichting in 1987 als doel om het vak van verpakkingskundige meer waardering en erkenning te geven. Het vak moest een autonome functie krijgen binnen het bedrijfsleven’, zegt Hans Boshuizen, de eerste voorzitter van de VNV die 5 januari 1988 officieel werd opgericht. Hij was toen werkzaam bij het Unilever Research Lab en tegenwoordig is hij directeur bij agf-verwerker Vezet. Boshuizen meent dat aan die doelstelling is voldaan. ‘Het vak heeft in de afgelopen jaren een zwaardere lading gekregen, mede door de komst van de leerstoel Packaging Design and Management in Twente. Verder zijn er de afgelopen jaren aardig wat verpakkingskundigen van de diverse opleidingen op de markt gekomen.’

Een andere doelstelling was het bevorderen van contacten en het elkaar ondersteunen in beroepssituaties. Boshuizen hierover: ‘We hadden hetzelfde vak alleen in verschillende takken van sport en door met elkaar te praten, leerde je je grenzen te verleggen en kreeg je een bredere kijk op je eigen toko.’

Vriendenclub
Gert Schaap, voormalig NVC-directeur, maakte de oprichting van de VNV aan de zijlijn mee. ‘Vanuit de NVC-opleiding liepen discussies over het oprichten van een vereniging. Het was in die tijd meer een soort vriendenclub die elkaar kende vanuit de opleiding. Ik adviseerde onze opleidingscoördinator Paul Janssen om daar een keer mee aan de slag te gaan en te zorgen dat het vak verpakkingskunde serieus over de bühne werd gebracht.’

Paul Janssen, die tegenwoordig werkzaam is als duurzaamheidsconsultant bij adviesbureau Tauw, gaf hier gehoor aan en richtte samen met Hans Boshuizen en een groepje afgestudeerden de VNV op. ‘Toen wij de vereniging oprichtten, werden verpakkingen geassocieerd met milieuvervuiling. We wilden het vak verpakkingskundige daarom meer profiel geven en meer aandacht krijgen in de markt.’

Volgens Janssen is het vak in essentie niet veranderd. ‘Verpakken werd toen en nu nog steeds gezien als een integraal onderdeel van de keten. Verpakkingskundigen erkennen dit en brengen dit nog steeds in de praktijk. Het is dus niet zo, dat men aan het einde denkt, oh ja, er moet nog iets om het product heen. Het verschil met toen en nu is dat er op technologisch vlak veel vooruitgang is geboekt. Zo zijn er bijvoorbeeld biologisch afbreekbare materialen bij gekomen en is er op logistiek vlak veel verbeterd. Het vak is dus constant in beweging en dat maakt het boeiend. Verpakkingskundigen hebben ook bewezen een toegevoegde waarde te hebben voor de keten, zowel qua kosten als milieu.’

Eigen website
Eén van de dingen waarmee de vereniging mee naar buiten ging treden was de VNV-website. René van der Zwan, voormalig verpakkingskundige bij Melkunie Holland in Woerden en Remia en momenteel eigenaar van Solpack, is één van de leden die in de beginperiode een belangrijke bijdrage aan de site heeft geleverd. ‘Tijdens de ALV van 2002 presenteerde de websitecommissie haar eerste plannen. Met een floppy en een pc liet ik in februari 2002 offline een eerste opzet zien. Op 11 april 2002 ging de site officieel online. Het is één van de middelen om meer tamtam maken voor het vak. De ontwikkeling van het vak verpakkingskundige is wel een langzaam proces waar we nog steeds aan werken.’

Verpakken als wetenschap
Als Hans Boshuizen een baan in Engeland krijgt, volgt Dick de Koning hem in 1990 op als voorzitter. De Koning, toen werkzaam bij Martinus en tegenwoordig mede-eigenaar van Packz, wilde met het toenmalige bestuur dat de VNV zich duidelijker ging profileren in de Nederlandse industrie.

‘In die beginperiode had het bedrijfsleven geen idee welke kennis achter het verpakkingsvak zat. Logistiek en marketing waren wel duidelijke vakgebieden. Wij vonden dat daar wat aan moest gebeuren. Als je dan terugkijkt, is het vak de afgelopen jaren heel ver gekomen. Ik wil niet zeggen dat het alleen door de VNV komt, maar er zijn tegenwoordig diverse verpakkingskundigen werkzaam bij grote bedrijven zoals Heinz, FrieslandCampina en Unilever. Wat nog beter zou kunnen, is de verankering van het vak in het reguliere onderwijs. Er zijn al een aantal goede opleidingen, maar er is nog geen brede, integrale verpakkingskundige-opleiding in Nederland.’

Er gebeurt tegenwoordig veel binnen de club, meent De Koning. Hij verwijst daarmee naar de diverse bedrijfsbezoeken, lezingen en buitenlandexcursies die de VNV organiseert. ‘Het is een gave vereniging geworden die behoorlijk actief is. Veel leden doen mee. Het is een brede groep en de opkomst bij activiteiten is groot.’

25-jarig lustrum
De VNV viert op 15 mei haar 25-jarig bestaan met een symposium tijdens de Foodtech-beurs in het Autotron Rosmalen. Keynote sprekers zijn trendwatcher Adjiedj Bakas en wetenschapsfilosoof Bas Haring. Oud-Kamerlid en toezichthouder Marjet van Zuijlen zal als dagvoorzitter de discussierondes leiden.

Toelatingsbeleid
In eerste instantie zou de vereniging de Nederlandse Federatie van Verpakkingskundigen gaan heten, weet Paul Janssen zich nog te herinneren. ‘Een federatie suggereert dat er meerdere clubs aan verbonden zijn, en dat was niet zo. We hadden de discussie wie lid mocht worden en besloten dat niet alleen NVC-afgestudeerden lid konden worden, maar dat je ook op je persoonlijke titel lid kon zijn. Als je kon aantonen dat je voldoende verpakkingskennis bezat, kon de ballotagecommissie je toelaten tot de vereniging.’

25 jaar later is dit nog steeds zo, alleen zijn de toelatingsmogelijkheden tot de vereniging verruimd. Naast de NVC OVK II- en III-afgestudeerden kunnen ook verpakkingskundigen van de Haagse Hogeschool (IPO), HAS Den Bosch (PD) en Universiteit Twente (Packaging Design & Management) lid worden van de vereniging. Naast deze opleidingen is het ook mogelijk om op basis van relevante kennis en ervaring op verpakkingsgebied lid te worden.