Ook al werk ik niet meer dagelijks aan Recyclechecks en de Weggooiwijzer bij het KIDV[1], ik blijf mij verbazen over wat ik in de supermarkten tegenkom. Neem YFood. Een flesje met een maaltijd vervangend zuivelproduct, verkrijgbaar in meerdere smaken. Handig, als je haast hebt en geen tijd hebt om te ontbijten, lunchen of zelfs dineren.

De PET fles is omhuld met een full body sleeve. Knip je de fles door midden, dan blijkt deze uit meerdere lagen te bestaan waaronder een zwart ingekleurde laag. Deze beschermt het product tegen UV en verlengt dus de shelf life. Gooi je de fles thuis netjes gescheiden[2] bij het plastic afval dan bestaat de kans dat deze niet in de goede stroom wordt gesorteerd. Dit is afhankelijk van de dikte en het materiaal van de sleeve. Het Nationaal Test Centrum Circulaire Plastics (NTCP) onderzoekt dit[3]. Het KIDV geeft over sleeves duidelijke uitleg in de Recyclecheck[4]. Mocht de fles wél bij de goede kunststof stroom terecht komen, dan nog is de zwarte laag niet wenselijk voor de recycling. Des te kleurlozer het recyclaat, des te breder toepasbaar in een nieuwe verpakking of ander product.  Omdat de PET fles niet apart wordt ingezameld, bijvoorbeeld via Statiegeld, zal het kunststof geen food approved functie vervullen in haar tweede leven. Nu klinkt dit allemaal vrij negatief, maar er zitten ook positieve eigenschappen aan deze zwarte laag kunststof in de fles. Deze is namelijk gemaakt van gerecycled kunststof. Door de witte virgin lagen er omheen, blijft de fles food approved. Met het recyclaat wordt de cirkel deels gesloten, door de vraag naar gerecycled kunststof wordt het systeem (lees: de markt) gedreven om hier meer en beter mee aan de slag te zijn.

Los van bovenstaande technische eigenschappen van de fles en de huidige sorteer- en recyclingsmogelijkheden in Nederland voor verpakkingen, vraag ik mij af of een dergelijk product ook echt nodig is. Want wat kost het gemak van dergelijke gemakzuchtige ‘oplossingen’ voor voeding van de aarde? Hoe ver gaan we?

En ja, toegegeven, ik ken die momenten ook. ’s Avonds na een lange dag werken lekker op de bank neerploffen. En geen zin meer hebben om te koken. Het gemak van zo’n flesje is dan heel aantrekkelijk: comfortabel op de bank blijven zitten, flesje leeg drinken en klaar. Maar het schuurt gevoelsmatig met mijn persoonlijke ambitie goed te doen door duurzamer te leven. Of dit terecht is, weet ik niet. Ik heb geen Life Cycle Analysis (LCA) gedaan om te kunnen concluderen hoe dit flesje zich verhoudt tot een ‘normale’ maaltijd. Wel wordt geclaimd dat de verpakking klimaatneutraal is en werkt het bedrijf aan een circulaire economie.

Mocht het bedrijf zich afvragen hoe de verpakking zou beter recyclebaar gemaakt kan worden, dan zou ik de suggestie doen om de fles zelf niet zwart in te kleuren, maar de full body sleeve. En vervolgens ervoor zorgen dat de full body sleeve met de hand eenvoudig te verwijderen is en dat het duidelijk on pack gecommuniceerd wordt. Of anders dat de sleeve eenvoudig scheurt door de persdruk in de vrachtwagens die kunststof verpakkingsafval inzamelen. Zo zorg je ervoor dat de fles goed zichtbaar is, zodra deze de infrarood camera passeert bij de kunststof sorteerder op de loopband en daarmee in de juiste kunststof stroom terecht komt. Maar met deze aanpassing wordt de uitdaging groter om gerecycled materiaal toe te kunnen blijven passen.

Ik wil eindigen met een vraag aan jou, als lezer om eens over na te denken.
Hoe ga jij om met dergelijke afwegingen in het dagelijks leven: gemak vs. duurzaamheid?

[1] Sinds 2021 werk ik bij P2 Project- en procesmanagement BV als projectmanager. Dat gaat breder dan verpakkingsontwikkeling.

[2] Of het bij jou thuis nodig is om kunststof verpakkingen apart weg te gooien, is afhankelijk van je gemeente. Sommige gemeenten scheiden het plastic uit het restafval, ook wel na-scheiding genoemd. Dan hoef jij het thuis niet apart weg te gooien. Dit gaat wel ten koste van de kwaliteit van het recyclaat.

[3] https://www.kidv.nl/protocollen-recyclecheck

[4] https://www.kidv.nl/recyclecheck