Was vroeger alles beter? Dit is iets wat je mij als jonge verpakkingsontwerper niet snel zal horen zeggen. Ik ben opgeleid tot innovator en wat mij betreft is verandering vooruitgang. Toch valt het me op dat er al langere tijd een trend gaande is waarbij oude verpakkingsontwerpen, onderdelen of systemen, hun weg terug vinden in de supermarkt. Was vroeger dan toch alles beter?
Neem bijvoorbeeld het klassieke melkpak. Campina kondigde een jaar geleden groots aan dat de biologische producten vanaf nu in een vernieuwde verpakking verkrijgbaar zijn. Deze verpakking heeft een “vernieuwde” schenkopening zonder plastic draaidop. Deze schenkopening ontstaat wanneer de verpakking opengevouwen wordt. De productie van miljoenen plastic draaidoppen wordt voorkomen.
Over het woord “vernieuwd” valt natuurlijk te twisten. Want voordat de plastic doppen op de verpakking kwamen, was er altijd al een verpakking met een schenkopening. Waarom is de dop er dan ooit opgekomen? Een dop biedt hygiëne, op de schenkopening kan product achterblijven. Daarnaast kunnen zuivelproducten de smaak overnemen van andere producten in de koelkast. Een dop voorkomt dit.
Een ander voordeel van de dop is het gebruiksgemak, een dop schenkt gemakkelijker. Ook kan het pak liggend in de koelkast bewaard worden en dankzij de dop kun je het pak goed schudden voor gebruik. Dat is vaak waar het in deze kwesties op uit komt: duurzaamheid tegenover gebruiksgemak. Gebruiksgemak is, naast een aantal andere dingen, überhaupt een reden geweest waarom er ten opzichte van vroeger meer en meer verpakkingen bij zijn gekomen.
Naast het melkpak zijn er nog tal van andere voorbeelden waarbij oude verpakkingsontwerpen, onderdelen of systemen opnieuw hun intrede doen. Bijvoorbeeld de shampoo bars; een ouderwets stuk zeep om je mee te wassen, opnieuw geïntroduceerd met als uitgangspunt om minder plastic flessen te hoeven gebruiken of de verpakkingsvrije supermarkten, die in feite ook niet “nieuw” zijn, maar weer erg lijken op de kruidenierszaken van vroeger.
Op de reclames van Campina over het verwijderen van de dop, kwam een hele hoop commentaar. Het zou geen innovatie zijn, omdat het herintroduceren van een oud pak was. Als je het mij vraagt, kunnen we het verleden juist goed gebruiken als inspiratiebron voor nog betere verpakkingsoplossingen.
Het bedrijf wat in mijn ogen goed doet, is het steeds populairder wordende Pieter Pot; de verpakkingsafval vrije supermarkt waarbij weckpotten worden gebruikt als herbruikbare verpakking. Er zijn winkels, zoals de verpakkingsvrije supermarkt, waar je producten in je eigen bakje, zakje of pot kunt scheppen. Dat kost moeite, die veel mensen niet willen nemen. Daar is ie weer: gemak VS duurzaamheid. Bij Pieter Pot krijg je de producten in een herbruikbare pot, maar dan thuisbezorgd. Hierbij maken ze gebruik van een oud verpakkingssysteem, maar dan in combinatie met een hedendaagse trend: het thuisbezorgen van je boodschappen. De moeite van het eigen bakje meenemen wordt je bespaard. Gemakkelijk én duurzaam. Ik ben benieuwd wat voor verpakkingsinnovaties gebaseerd op het verleden er nog meer gaan komen.